Ayt Biyoloji Ders Notu

Endokrin Sistem

-endokrin sistem, sinir sistemiyle beraber homeostasiyi sağlamakta görev alır

-hormon adı verilen kimyasal salgılardan ve endokrin bezlerden meydana gelir.

-Endokrin bezler kanalsızdır, salgılarını doğrudan kana verir.(Bu yüzden iç salgı bezleri deniyor)

-kandaki hormon miktarı ve sinir sisteminin endokrin bezlerini uyarması hormon sentezi üzerinde etkilidir.

-Hormonlar yalnızca endokrin bezlerden salgılanmaz. Sinir hücrelerinin akson uçlarında ve mide, karaciğer, böbrek, ince bağırsak gibi organlardan da salgılanabilir.

-hormonlar kanda az miktarda bulunur(ancak oldukça etkilidirler)

-Hedef hücrenin hormona verdiği tepki, nöronlarla verilen tepkiden daha yavaş ve geç olmasına karşın etkisi uzun sürelidir

Ekzokrin bezler: Dış salgı bezleri. Kanallı bezlerdir. Ter bezi,süt bezi vs..

Karma bezler; hem Endokrin hem ekzokrin özellik gösteren bezlerdir. Pankreas, mide, böbrek, karaciğer, ince bağırsak ve eşeysel bezler karma bezlerdir.

Epifiz bezi

-Melatonin hormonu salgılar.

-Kadınlarda periyodik olarak aylık tekrarlanan menstrual döngü ve uyku zamanı gibi günlük tekrarlanan olaylar bu hormon kontrolünde düzenlenir.

Hipotalamus ve Hipofiz bezi

-Hipotalamus Hipofiz bezini denetler ve hormon salgılar. Vucut ısısı, iyon dengesi ve basıncı düzenler

-Hipofiz bezinin hormon salgılamasını hipotalamus yönetir.

-Hipofiz bezinin ön ve arka lob olmak üzere iki bölümü var

-Ön lobdaki hormonları hipofiz kendisi üretiyor. Ancak arka lob hormonları hipotalamusa ait. Hipofiz yalnızca depoluyor.

-Ön lob: tiroit uyarıcı hormon (TSH), adrenokortikotropik hormon (ACTH), folikül uyarıcı hormon (FSH), lüteinleştirici hormon (LH), prolaktin [lüteotropik hormon (LTH)], büyüme hormonu [GH, somatotropin (STH)], melanosit uyarıcı hormon (MSH) salgılanır.

-arka lob:Hipotalamusun uzantısıdır. Burada hormon üretimi olmaz.Nöronlar tarafından üretilen antidiüretik hormon (ADH, vazopressin) ve oksitosin hormonları akson boyunca aşağı doğru iletilir ve gerektiğinde salgılanmak üzere arka lopta depolanır.

Ön lob Hormonları

Büyüme hormonu(STH): Tüm vucut üzerine etkili
-Yağ yıkımını arttırıp glikoz yıkımını azaltır.
-Protein sentezini arttırır
-Çocukluk döneminde az salgılanırsa cüceliğine (pitüiter) çok salgılanırsa devliğe (gigantizm) sebep olur.
-Ergenlikten sonra çok salgılanırsa akromegali'ye sebep olur.