Yazım Kuralları

Ayrı mı, birleşik mi? (de, -de)

        Bulunma Durumu Eki -da / -de / -ta / -te’nin Yazılışı

Bulunma durumu eki getirildiği kelimeye bitişik yazılır: devede (deve-de) kulak, yolda (yol-da)kalmak, ayakta (ayak-ta) durmak, işte (iş-te) çalışmak vb.

Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk)

Bağlaç Olan da / de’nin Yazılışı

Bağlaç olan da / de ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar: Kızı da geldi gelini de. Durumu oğluna da bildirdi. Sen de mi kardeşim? Güç de olsa. Konuşur da konuşur.

UYARI: Ayrı yazılan da / de hiçbir zaman ta / te biçiminde yazılmaz: Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var (Gidip te gelmemek var, gelip te görmemek var değil)

UYARI: Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: ya da

UYARI: Da / de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Ayşe de geldi(Ayşe’de geldi değil). Kitabın kapağına da dikkat et (Kitabın kapağına’da dikkat et değil).

www.tdk.gov.tr adresinden alıntıdır.

İPUCU: Peki bu durumları nasıl birbirinden ayıracağız? Eğer nasıl yazılacağından emin değilseniz, cümleyi içinizden bu de’yi çıkararak okuyun. Şayet cümle anlamından büyük bir kayıp yaşamıyorsa, hala kulağınıza hoş geliyorsa bu de bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.

Örnek verelim:

Kitabın kapağına da dikkat et.

Kitabın kapağına dikkat et.

Da’yı cümleden çıkardığımızda ufak bir anlam daralması gerçekleşiyor, ama bu cümlelerde asıl varmamız gereken yargıyı halen anlayabiliyoruz.

Diğer örnekte incelersek:

Yurtta sulh, cihanda sulh.

Yurt sulh, cihan sulh.

İki cümlenin vardığı yargılar birbirlerinden farklıdır. İlk cümle vatan sınırları içerisindeki barışın, dünyada da barışa sebep olacağını belirtirken, ikinci cümle vatan barış ise, dünya da barıştır gibi bir anlama geliyor.

NOT: Sayın okuyucularım herhangi bir özel eğitime sahip olmaksızın (Türk dili ile ilgili ilkokul ve lise eğitimimin üstüne herhangi bir üniversite eğitimi almadım.) böyle bir kitap yazıyorum, ancak bazı dergilerde hikayeleri ve şiirleri yayınlanan amatör yazar arkadaşlarım var ve onların yazılarındaki yazım yanlışlarını genellikle ben düzeltiyorum, bu nedenle böyle bir kitap yazabileceğimi düşündüm. Size verdiğim bilgileri yetkili mercilerden tekrar onaylamadan yayınlamamaya özen gösteriyorum. Umarım gözümden kaçan yanlış bir bilgiyi burada sizlerle paylaşmam. Eğer yazdıklarımda herhangi yanlış bir bilgiye rastlarsın, beni uyarın lütfen.