İskandinav/Cermen Mitolojisi

Loki Kimdir?

İskandinav mitolojisinde kötülüğün ve düzenbazlığın tanrısıdır. Karmaşık bir karaktere sahip olması ile bilinir. Yaptığı kötülükleri sırf kötülük olsun diye yapmadığını birçok efsanesinden anlayabiliyoruz. Loki, daha çok şımarık bir çocuğa benzetilebilir; sebebiyet verdiği durumlar bazen kendi paçasını kurtarmak için, bazen ise sırf kargaşa çıkarmak içindir. Bazı hikayelerde tanrıları kurtaran da gene kendisidir. Bu yönleriyle loki'nin tam olarak kötülüğün saf timsali olması çok da uygun değil.

Tanrılar ve Jotunheim'in sakinleri olan buz devleri arasında büyük bir savaş meydana gelir: Odin'in liderliğindeki Æsir tanrıları bu büyük savaştan zaferle çıkarlar. Bu savaşta Loki umulmadık bir şey yapar: soydaşlarının yanında savaşmak yerine Æsir'e çok önemli bilgiler verir. Savaş'ın kazanılmasından sonra Odin, Loki'yi "kan kardeşi" sayar ve onu Asgard'ta yaşamaya davet eder. Loki bu teklifi kabul eder ve muzaffer Æsir tanrıları ile Asgard'a gider.
Loki'nin ihanetinin nedeni o kadar da muğlak değildir: savaşı Æsir'in kuvvetli tanrılarının kazanacağını kıvrak zekası ile önceden anlar ve buna göre hareket eder. Loki budur işte: onun için duygusal bağlantıların bir önemi yoktur; onun için önemli olan iki şey vardır: daima kendine fayda sağlamak ve karakterinin ana durumu olan "hile"ye başvurmak.

Sanılanın aksine çok güçlü bir tanrı değildir, hatta bazılarına göre Loki bir tanrı bile değildir. Her şekle girmesinin yanında elle tutulur bir yeteneği yoktur; İskandinav mitolojisinde insanlardan bazılarının da şekil değiştirdiği bilinmektedir. Ayrıca Loki’nin babası Farbauti bir dev iken annesi Laufey’nin bir tanrı mı yoksa dev mi yoksa başka bir canlı türü mü olup olmadığı kesin değildir. Loki'yi tanrılar arasında bu kadar üst konuma yerleştiren özelliği: durumlardan ustaca kurtulmasını sağlayan kıvrak zekası ve düzenbaz karakteridir. Aynı zamanda Loki'nin her söze her soruya illaki bir cevabı vardır. Çoğu zaman bu cevaplar karşısındaki tanrıları küçümseyici ve aşağılayıcı olur.

Loki’nin ailesine değinirsek; Sigyn’nın ve Angrboda’nın eşi olduğunu görürüz. Sigyn’dan Narvi ve Vali, Angrboda’dan Hel, Fenrir ve Jormungand adında çocukları vardır. Hel; yer altı tanrıçası olarak ölülerin yer aldığı Helheim’e hükmeder. Fenrir; savaş, kanun ve adalet tanrısı Tyr’in bir elini ısıran ve Odin’i öldüren kurt görünümlü yaratıktır. Jormungand da daha önce belirttiğimiz gibi Thor’u öldüren yılan görünümlü yaratıktır.

Loki’nin dış görünüşüne gelirsek; eski çizimlerde bizim cambaz diyebileceğimiz bir görünümde tasvir edilir. Uzun burunlu ve çeneli, sakallı ve yüzünde imalı bir gülüşü olan Loki’nin en önemli yeteneği ise bir şekil değiştiren olmasıdır. Neredeyse tüm canlıların şekline girebilir; fok balığı, kısrak, somon hatta yaşlı bir kadın…

Loki’nin en büyük eğlencesi ise Asgard tanrıları ve tanrıçalarıdır. Onların başını derde sokmaya bayılır. Kurnaz ve oldukça akıllı olması sebebiyle sürekli yeni fikirlerle insanları ve tanrıları sinirlendirir, başlarına bela olur. Genel olarak bunun dışında rol oynadığı en önemli olay ise tüm tanrılar ve tanrıçalar tarafından sevilen, ışığın ve saflığın tanrısı Baldur’un ölümüdür. Olaydan sonra Loki’yi durdurmaya çalışan tanrılar ise onu bir mağaraya başında yılanla kapatırlar. Loki’yi ragnarok gerçekleşene kadar kurtaracak kişi ise eşi Sigyn’dır. Ragnarok gerçekleştiğinde devlerin yanında yer alan Loki, Naglfar gemisine kaptanlık eder. Savaşta tanrı Heimdall ile birbirlerini ölümcül bir şekilde yaralarlar ve de beraber ölürler.