Słowa pod krawatem | O facecie, który wpadł na Wattpada i został

Jedno samobójstwo co minutę

R. O'Connor i  N. Sheehy, autorzy Zrozumieć samobójcę, szacują, że mniej więcej co minutę dochodzi na świecie do samobójstwa. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że usiłowanie samobójstwa ma miejsce przeciętnie co trzy sekundy. To ogromna i niewyobrażalna liczba. Nic więc dziwnego, że część z nich przypadnie w zakładach karnych czy aresztach. 

Jak zwykle odpowiadam na szum medialny (trochę stary, ale byłem ostatnio mocno zajęty), może mój wpis nie tyle rozwieje wątpliwości, co pozwoli samodzielnie wyrobić sobie opinię na te sprawy. Zarówno telewizja czy internet jest stronniczy i opiniotwórczy, na jednych stronach znajdziecie tony argumentów za teoriami spiskowymi, a na innych racjonalną znieczulicę, której przesłanie można wyrazić w kilku słowach: "ch.. z nimi, przecież to przestępcy". 

W takich kontrowersyjnych czy mocno spornych kwestiach warto się odwoływać do autorytetów, i wiem, że jeśli ktoś na co dzień nie siedzi "w temacie", ciężko będzie mu odsiać "pseudoautorytety". Postaram się przedstawić trochę rzetelnych opinii i faktów, a wnioski zostawię Wam. 

Zacznijmy od tego, że wskaźnik samobójstw w więzieniach zawsze będzie wyższy niż wśród ludzi nieizolowanych, a wynika to z samej specyfiki instytucji. Sam fakt "odizolowania" powoduje, że  wszyscy osadzeni są osobami o podwyższonym ryzyku zachowań suicydalnych. Każdy z nas, ludzi "na wolności", pełni jakąś rolę społeczną. Nawiązuje relacje i stosunki z innymi ludźmi, pracuje, ma zainteresowania, swobodnie organizuje swój czas. Nasze życie nadal może być trudne, mogą w nim wystąpić konflikty, frustracje czy stres, ale mamy nieograniczone (z perspektywy osadzonego) możliwości radzenia sobie z nimi. Od naszego wyboru zależy, jak się z nimi uporami. I nie chodzi o sam dobór środków, ale o fakt, że możemy samodzielnie podjąć decyzję i że mamy dostęp do narzędzi, które pomogą nam się uporać ze stresem. Jedni rozładowują napięcie ciastkami, inni jazdą na rowerze, jeszcze inni seksem lub po prostu bliskością ukochanej osoby. Wyobraźcie sobie, że jesteście tego pozbawieni. I stres, frustracja, nawet zwykły smutek narasta w Was i nie możecie dać mu ujścia w żaden znany Wam i bezpieczny dla Was sposób. 

Bogusław Waligóra w swojej książce przytacza trafny przykład ukazujący emocje,które może odczuwać osoba osadzona w zakładzie karnym: „Wyobraźmy sobie teraz, jak czuje się osoba, która utknęła w jaskini. Zapewne odczuwa strach z powodu kończącego się zapasu pożywienia i wody oraz braku wiedzy o tym, co dzieje się poza jaskinią – czy ktoś już rozpoczął poszukiwania? Czy kiedykolwiek zostanie uratowany?" [1] Osoba osadzona - jak już wcześniej wspominałem - jest odizolowana. Nie ma kontaktu ze światem zewnętrznym lub kontakt ten ma znacząco utrudniony. Nie wie, co dzieje się z jej rodziną, przyjaciółmi, z jego sprawami. Pobyt w więzieniu wiąże się silnie z poczuciem straty. Wpływa na osłabienie więzi, przegapienie dorastania dziecka, utratę pracy, pozycji, pieniędzy czy nawet formy. 

Przekraczając próg więzienia czy aresztu osadzony zostaje oderwany od dotychczasowego życia z wszystkimi zasadami, które do tej pory znał i które do tej pory determinowały jego życie. Wkracza na zupełnie nieznany i niebezpieczny grunt. Musi odnaleźć się w nowej rzeczywistości, poznać nowe reguły. To tak naprawdę obca planeta. Z nowym, obcym językiem, hierarchią władzy, podległością, ograniczeniami i całą subkulturą. 

Może się wydawać, że wszystkie te odczucia odnoszą się do osadzonego po raz pierwszy, świeżaczka. Ale uwierzcie mi, że więzienie oddziałuje na każdego, także na osobę, która wraca do niego co roku, niczym na turnus w sanatorium. Powoli odciska ślad w psychice osadzonych. 

Oprócz doświadczania silnego stresu związanego z przebywaniem w więzieniu, wielu z osadzonych charakteryzuje się aspołecznymi zaburzeniami osobowości, nadużywaniem substancji psychoaktywnych, czy szeregiem deficytów poznawczo intelektualnych. Wszystkie te cechy zbiorczo lub oddzielnie powodują, że do prób samobójczych dochodzi dziesięć razy częściej w areszcie śledczym niż w społeczeństwie poza murami i trzy razy częściej w zakładach karnych.