İdeallerin Peşinde

9.Bölüm: Jeans kararsızlığı

Jeans kararsızlığı yıldızlararası gaz bulutlarının çöküşü ve ardından gerçekleşen yıldız oluşumunun nedenidir. Bu kararsızlık, kütle ile dolu bir bölgenin, iç gaz basıncı kütleçekimsel çöküşü engelleyecek kadar güçlü olmadığında ortaya çıkmaktadır. Genel olarak, söz konusu gaz bulutunun kararsızlığı, gaz basıncına oranla kütlesinin çok yüksek veya sıcaklığının çok düşük olduğu durumlarda gerçekleşir

Okuluma, okuduğum şehre sevgilimle beraber döndüm. Ondan ayrılmaya gitmiştim ama başaramamıştım işte. İkimiz de birbirimizden uzak kalamıyorduk. Yeni aldığım bursla beraber yurttan ayrılıp ayrı bir eve çıkmaya karar vermiştim. Uraz kendilerinin hemen karşısında bulunan apartmanda boş bir daire olduğunu söylemişti. İkimiz de ikinci katta, karşılıklı oturacaktık. Bu fikir en başında hiç içime sinmemişti, onun sürekli yakınında olmak istemiyordum. Ama o hem çok ısrar etmiş hem de kiraya iyi bir indirim yaptırmıştı.

Günlerimiz sürekli birlikte geçiyordu. Okula beraber gidip geliyor, ikimizden birinin evinde yemek yiyip film izliyorduk. Devrimci arkadaşlarını da evime getirmeyi ihmal etmiyordu, birlikte bira içerek sohbet ediyorlardı. Sohbetleri ilgimi çekmediği için çoğu zaman köşeme çekilir ve fizik problemi çözerdim. Fizik problemleri saçımı başımı yırtmadan önceki son çıkıştı.

Ben genel olarak düz bir insanımdır. Sessizce kendi işime bakar, etrafımdakilerle uğraşmazdım. Onunla tanışmadan önce de yalnız bir dostum vardı, onunla bir yerlere gidip yemek yemeyi seviyorduk. Uraz'a her zaman gittiğim bir yerde yemek yemeyi teklif ettiğimde bunun sınıfsal olduğuna dair bir saatlik nutuk dinlemiştim. Her hareketim gözüne batıyor ama kendi hareketlerinden bihaber dolaşıyordu.

Kayısı kıvamı yumurta, portakal suyu, kepekli ekmeğin üzerine taze peynir ve çeri domates... Ardından okul için hazırlandım ve dışarı çıktım. Her zaman olduğu gibi kapımın önünde bekleyen Uraz ve Umut'ın yanına geldim, birlikte metrobüs durağına yürümeye başladık. Yalnız üçümüz gülüşüp kahkaha atabiliyorduk aslında, birlikte iyiydik. Diğer arkadaşları da aramıza katıldığında bu kalabalık hiç de eğlenceli olmuyordu. O ise etrafı kalabalık olduğunda daha mutluydu. Önemsiz bir farklılık gibi görünse de hayatımızı etkiliyordu. Umut da şimdi toplanma yerlerinde yeniden film izleme gecesi yapacaklarını anlatıyordu. Uraz daha önce izlediği bir film olduğu için gitmeyecekti, bana fark ettirmeden göz kırptığında gülümsedim. Ne demek istediğini çok iyi anlamıştım.

Onlar kahvaltı yapmadığı için yolda simit almışlardı, onlarda kaldığım zamanlarda bir gün bile kahvaltısız geçirmemiştik. Ailemden kalan bu alışkanlık onlarda bulunmuyordu. Dolu metrobüste sıkışık giderken sevgilime sımsıkı sarıldım. Ezilmekten korkuyordum. İki arkadaş ise beni çoktan unutmuş, Deniz ve Gamze'nin haftalardır çıkartmak için uğraştığı gazetenin ilk sayısının tarihini konuşuyorlardı. Hem parti sözcülerinin dediklerini hem de greve giden bir fabrikanın nasıl haberleştirebileceklerini tartışıyorlardı. Gazeteye bir de hiciv dolu bir bulmaca ekleyeceklerdi, bunu hazırlayacak olan da Çağrı'daydı. Tramvaya da bindikten sonra geldik ve ben onlardan ayrılıp fakülteme geçtim. Elif'in yanına oturdum ve günlük dedikoduları ondan aldım. Bana başka insanların hayatlarından kesitler vermeye bayılır, ben de onu dinliyormuş gibi yapardım. Ders başladığında ikimiz de projeksiyonla yansıtılan sunumlara odaklandık. Bu derste herkesin zorlandığını görebiliyordum, farklı kütlelerdeki yıldızlarının yaşamlarını fizik ve matematiksel yollarla açıklamak gerekiyordu. Ama karşımdaki denklem aslında çok kolaydı.

Şimdi. Yıldızın M, R ve n=3/2 (konvektif denge hali) biliniyorsa acaba farklı r değerlerinde P, f ve T olur? Çözüm yöntemi x→y gidilerek çözeceğiz. Yıldızın iç yapısının çözümü için yıldızın parametreleri biliniyorsa farklı r değerleri için bir çözüm bulunur ve yıldızın diğer parametreleri hesaplanabilir.