Ter discussie

Referenda

Net als vele Nederlanders bevind ik mij waarschijnlijk in die zoektocht die Stemwijzer semi-tevergeefs probeert makkelijker te maken: wie mag mijn stem vertegenwoordigen in de tweede kamer? Ik zal niet doen alsof ik mij er intensief mee bezig heb gehouden. Integendeel, ik ben al de hele dag aan het schrijven over autismespectrumstoornissen en voelde mijn vingers kriebelen.

Ik schreef semi-tevergeefs, omdat je weliswaar met een paar keer "eens" of "oneens" kunt zien welke partij het meest overeen komt met jouw visie. Alleen moet je dan vervolgens de partijen die in aanmerking komen met elkaar gaan vergelijken. Ik ga er even vanuit dat iedereen dat wel een beetje doet. Zo vond ik mijzelf ruim drie kwartier later terug, bijna overtuigd dat ik D66 zou stemmen, totdat ik iets zag waardoor dat gelijk van de baan was.

D66 zou zich namelijk in willen zetten voor meer referenda, bijvoorbeeld bij het aannemen of wijzen van een wet. Daar heb ik een aantal vraagtekens bij. Want als je stemt, dan kies je de partij die jouw visie vertegenwoordigt. Je laat deze volksvertegenwoordigers dan voor of tegen de wet stemmen. Waarom is het dan nodig om nogmaals, hetzij directer, invloed uit te oefenen op de wetgeving?

Via een referendum krijgt het volk dus meer invloed. Sommige verlangens en opvattingen worden op dit moment onvoldoende gehoord. Of aanhangers van een bepaalde partij worden wellicht onterecht geassocieerd bij controversiële uitspraken van diens vertegenwoordigers. Via referenda kan een groter draagvlak voor politieke besluitvorming gecreëerd worden.

Plato, bekend filosoof uit het land van de democratie, was zelf niet bepaald fan van genoemde regeringsvorm. Ik vind dat altijd wel bijzonder en voel me erg slim als ik dat benoem. Kort samengevat ziet hij liever dat mensen met kennis van bestuur een land regeren in plaats van de mensen die niets van de moeilijkheden hiervan weten.

Ik kan mij hier ergens wel in vinden. Natuurlijk wil ik graag laten weten wat ik vind van de euthanasiewet, maar ik heb alleen kennis van mijn eigen mening en gevoel. Ik heb geen overzicht van álle aspecten en ik heb geen tijd om die door te nemen en een gegronde mening te vormen. Ook mensen die niets weten over dit onderwerp, die niet geadviseerd worden door onderzoeksbureaus, die alleen denken "ik doe dit gewoon" – die kunnen zo maken dat een wet wel of niet aangenomen wordt. Ik zie het ook wel gebeuren dat mensen alleen aannemen wat voor hun eigen situatie mooi uitkomt, in plaats van te kijken naar het belang van het grotere geheel.

Daar kom ik dan weer met mijn angst voor polarisatie. Maar ik denk dat deze redelijk reëel is als het gaat over referenda. Wat denk jij?