Greek Mythology

Vergeten figuren 16

(Het is vandaag mijn zestiende verjaardag en daarom wil ik graag het stuk van dit sterke vrouwenvolk aan alle meisjes en vrouwen opdragen die moeite hebben om van zichzelf te houden of worden tegengehouden door de verwachtingen van de maatschappij. Je bent je eigen persoon en je kan zijn wie je wilt. You got this.
Natuurlijk zijn de Amazonen niet perfect, maar dat is niks of niemand. De Griekse mythen zouden saai zijn als alles perfect was.)

DE AMAZONEN

De Amazonen was de naam die de oude Grieken gaven aan een mythisch volk van vrouwelijke strijders, waarvan er gedacht werd dat ze in Troje of in Thracië woonden. In de zesde eeuw voor Christus zouden ze hun huis en haard in Scythië hebben. 

Naamherkomst
In het verleden is vaak gesteld dat Amazonen is afgeleid van het Griekse a-mazos dat zonder borst betekent. Een van de vele Amazonenmythen vertelt dat deze vrouwen hun rechterborst verwijderden om beter te kunnen boogschieten. Diodoros van Sicilië, die de gewoonte had om de afschuwelijkste details van dit volk te beschrijven, meende dat de rechterborst van jonge meisjes zodanig werden verbrand, dat deze zich niet kon ontwikkelen in de puberteit. Door de afwezigheid van de rechterborst kon de boog optimaal gehanteerd worden en waren ze opperbeste krijgers. Of dit op de realiteit berust, kan niet met zekerheid worden gezegd. Op oude schilderingen worden de Amazonen vaak afgebeeld met beide borsten, waarvan één bloot om hun status als vechtende vrouwen aan te tonen. 
Een andere verklaring is dat de Amazonen hun naam te danken hebben aan Artemis en dat de oorsprong van hun naam teruggaat naar het Oudkaukasische woord maza, dat maan betekent. 

Het volk dat als eerste het paard heeft getemd
De Amazonen hebben 'ongebruikelijke' trekjes, zoals het paardrijden. Het verhaal gaat dat zij de eersten waren die het paard wist te temmen en daarop trainden. Er werden gevechten beschreven waarin de Amazone op het paard strijdt, met een zwaard in plaats van een teugel in haar hand.
Hun bekwaamheid als uitstekende rijdsters werd in de mythen benadrukt en al gauw werd het paard hun symbool. De ruiterprestaties, gebaseerd op kracht, instinct en lenigheid, zouden hun bijna onoverwinnelijk hebben gemaakt. 
In gevaarlijke situaties  waarin de vijand op het slagveld te dichtbij kwam, werd diegene aangevallen met de speer. Op afstond kon de Amazone in volle galop de boog zo regelmatig en nauwkeurig hanteren alsof ze te voet vocht. Er werd verteld dat de Amazone zelfs achterstevoren op het paard nog net zo snel en nauwkeurig kon schieten als ze het paard liet draven. 
Verhalen vertellen dat de Amazone zo gehecht waren aan hun paarden, dat ze hun kinderen lieten zuigen aan aan de borst van het paard. De magische verbinding met dit dier (hun hoeven zijn maanvormig) komt tot uitdrukking doordat in hun namen het woord hippos, wat paard betekent, voorkomt. De band zou zelfs zo goed zijn geweest dat sommige Amazonen begraven werden met hun paard.

Hun thuis en het rijk
In de historische geschriften van Diodoros werd het gebied in Noord-Turkije, waar nu nog steeds wilde paarden ronddraven, aan de Amazonen toegeschreven. Hun thuis bevond zich in de monding van de rivier de Thermodon, nu Terme Çay genoemd, wat in het Turks thermische thee betekent. Deze rivier stroomt vijftig kilometer ten oosten van de stad Samsun, dat aan de kust van de Zwarte Zee ligt. 
Aan de oevers van de Thermodon bevond zich de stad Themiskyra, een stad die aan de Amazonen toebehoorde. Deze stad zou door de koningin van de Amazonen, Lysippe, zijn gebouwd. Lysippe's naam betekent zij die de paarden loslaat.
Volgens de mythe bouwde ze er een tempel ter ere van Artemis, waar offers werden gebracht op een zwarte steen. Lysippe leidde militaire expedities en veroverde het land tot de Tanais-rivier. Ze stierf eervol op het slagveld. Haar dochter werd de volgende Amazonenkoningin en ging verder met de oude tradities in het trainen van vrouwen. Onder haar bevel vochten ze het gebied rond hen aan. Het rijk strekte zich al snel verder naar het westen uit, tot aan Thracië. In het oosten reikte hun macht tot aan Syrië, in het noorden zelfs verder dan de Kaukasus.

Verdrijving
Uiteindelijk zouden de Amazonen naar de westkust van Anatolië zijn verdreven, waar zij nog geruime tijd standhielden. Koningin-priesteres Penthesilea, dochter van Ares, werd in Homerus' Ilias door Achilles in de strijd gedood. Toen hij het helmlid van de vrouw opende, was hij verbaasd een vrouw te zien, en volgens hem een aantrekkelijke ook, zodat hij zijn krijgsdaad ging betreuren. Daarna verkrachtte Achilles haar lijk om haar wraakzuchtige geest tot bedaren te brengen. De Grieken waren namelijk doodsbang voor de geesten van verslagen Amazonen.

Cultuur
De Griekse schrijver Pausanias vermeldt dat de eerste tempel in Delphi in legendarische tijden door vrouwen werd gebouwd. Op de friezen van de latere tempel zijn nog Amazonen te zien.
Ook de tempel van Artemis in Efeze was door Amazonen gebouwd. Het heiligdom in Efeze was veel ouder dan het Artemision zelf. Pausanias zegt met zekerheid te weten dat het jaren waren voor de Ionische migratie bestond en zelfs ouder was dan het heiligdom van Apollo in Didyma.
Kallimachos schreef in zijn Hymne aan Artemis de oorsprong van de temenos (een op de hoeken omheind Grieks heiligdom) te Efeze aan de Amazonen toe. Kallimachos vermoedde dat de eredienst van de Amazonen draaide om een cultusbeeld.  

Wapens
In de Griekse kunst worden de Amazonen afgebeeld met maanvormige schilden. In vroegere schilderingen was het schild van de Amazonen nog rond, maar in de loop van de tijd nam het een maanvormige gestalte aan. Door de maanvormige schilden kan je concluderen dat de Amazonen Artemis, onder andere de godin van de maan, aanbaden.
Verder worden de Amazonen afgebeeld met speren, pijl en boog, zwaarden en bijlen. De labrys, de dubbelzijdige bijl die ook gebruikt werd door Artemis, was een ritueel symbool dat alleen gedragen werd door vrouwen.  

Kleding
Amazonen werden niet in 'traditionele' vrouwenkleding afgebeeld. In plaats van de zware stola's droegen zijn korte tunieken, vaak met mooie patronen, met een split waardoor het lichaam, met nadruk op de borsten, goed te zien was. Op hun hoofden droegen ze een Frygische muts (een zacht, kegelvormig hoofddeksel) met zilveren en gouden parels versierd, en soms een helm. Om hun middel droegen ze vaak een riem. Hippolyte zou volgens de mythe een speciale gordel van Ares hebben gekregen.
Verder droegen ze gouden armbanden, oorbellen en kettingen. Aan hun voeten droegen ze lange laarzen van dun leer. Ook dierenvachten komen vaak terug. De Amazone is ook vaak afgebeeld met een lange, dunne broek en een harnas.  

De Gargariërs
Een ander verhaal volgt dat de Amazonen vaak seks hadden met de Gargariërs. Dit volk, dat geheel uit mannen bestond, zouden ooit met de Amazonen een gemengd volk zijn geweest. De Gargariërs werden onderdrukt en ingezet voor de huishoudelijke taken, terwijl de Amazonen hun gebied uitbreidden via de kustlijn van Kaukasus tot Thracië. Toen de Gargariërs in opstand kwamen, stuurden de Amazonen hen met de steun van de Thraciërs en Euboeërs naar de Kaukasus. Ze troffen een regeling voor de overleving van beide stammen. Eens in het jaar zouden ze elkaar treffen en met elkaar geslachtsgemeenschap hebben. Soms hebben ze gewillig met elkaar seks, soms worden de mannen verkracht en/of mishandeld. De vrouwelijke nakomelingen werden door de Amazonen gehouden om te worden opgeleid tot krijgsvrouw. Ze gaven hun mannelijke kinderen aan de Gargariërs. 

De Amazonen in andere mythen
Theseus schond met geweld de wet van de Amazonen om het matrilokaal huwelijk (een manier van samenleven waarbij dochters, ook als ze volwassen zijn, trouwen en kinderen krijgen, bij hun moeder blijven wonen), door Hippolyte te kidnappen. Uit wraak voor de ontvoering vielen de Amazonen furieus Griekenland binnen, vernielden er steden en dorpen en belegerden uiteindelijk ook Athene. Amazonen en Grieken werden toen af vijanden.

De Griekse mythen noemen verschillende vrouweneilanden, waar Amazonen zonder mannen leefden, die enkel met naburige mannenkolonies contact wilden in periodes dat ze nageslacht wilden verwekken. Taurus, Lemnos en Lesbos waren dergelijke plekken.
De Grieken waren doodsbang voor de Amazonen en waren ook bijgelovig. Ze beweerden dat de vrouwen van Taurus mannen aan hun godin offerden, als die op het eiland aanmeerden. De vrouwen van Lesbos waren zelfs in opstand gekomen tegen hun eigen echtgenoten en hadden die allemaal tegelijk vermoord. De term die we nu kennen als lesbisch is afgeleid van dit eiland.

Vergelijking met grote helden
In vergelijking met de helden Herakles, Theseus, Perseus en Achilles, lijken de Amazonen maar een geringe rol te spelen. De motieven hiervoor sluiten goed aan bij de mentaliteit van de oudheid. De mythes toonden aan dat het fout was voor vrouwen om zich niet aan te passen aan de Griekse samenleving en werden hiervoor bestraft.