Vết thương xương khớp
I - đại cương:
1. Định nghĩa:
Vết thương xương là tổn thương gãy xương theo cơ chế trực tiếp do tác nhân sát thương gây nên làm cho ổ gãy thông với môi trương bên ngoài.
Khác với gãy xương hở: Gãy xương hở là gãy xương theo cơ chế gián tiếp đầu xương hở chọc vào phần mềm làm cho ổ gãy thông với môi trường bên ngoài.
2. Đặc điểm:
2.1. Tổn thương các tổ chức trong vết thương xương thường nặng nề, phức tạp hơn so với gẫy xương hở và gãy xương kín:
- Tổn thương phần mền sâu rộng nhiều ngõ nghách, đứt rách, dập nát phần mềm có thể bị lóc tuột hoàn toàn khỏi xương trong vết thương do hoả khí nhất là vết thương do mìn . Hậu quả để lại khuyết hổng phần mềm lớn, sau này có khi phải chuyển vạt da mới che phủ được.
- Tổn thương gãy xương thường phức tạp, nhiều hình thái, di lệch lớn đôi khi mất đoạn xương.
- Thường có tổn thương mạch máu, thần kinh kèm theo nhất là trong vết thương do hoả khí. Tổn thương mạch, thần kinh, do động năng của tác nhân sát thương gây nên hoặc do mảnh xương vỡ trở thành mảnh phá thứ phát.
2.2. Vết thương xương khớp:
Bao giờ cũng ô nhiễm nặng nhiều dị vật đau đớn và mất máu nhiều dẫn tới các biến chứng sốc chấn thương và nhiễm khuẩn có tỷ lệ cao hơn gãy xương hở và chấn thương xương kín. Ngoài biến chứng nhiễm khuẩn gây mủ vết thương, nhanh chóng lan vào ổ gẫy gây ra vết thương xương khớp, còn có thể gặp nhiễm khuẩn kỵ khí như uốn van và hoại thư sinh hơi.
Hội chứng chèn ép khoang là l BC thường gặp nhất là trong vết thương do hoả khí, nên không được chẩn đoán và xử trí kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc bị tàn phế do cắt cụt chi cấp cứu.
3 – Nguyên nhân cơ chế:
+ VT xương là gãy xương hở từ ngoài vào do cơ chế chấn thương trực tiếp.
+ Nguyên nhân: Do hở khí gặp nhiều trong chiến tranh, thời bình gặp do bom, đạn, mìn...còn lại chiến tranh. Gãy xương hở do hỏa khí là một loại gãy xương hở rất nặng, vì ngoài cơ chế chấn thương trực tiếp do đầu đạn, mãnh phá...thì tổn thương còn có thể do sản phẩm nổ: như nhiệt độ, sóng nổ mạnh. Sóng nổ còn làm cho các đồ vật xung quanh như: gỗ, đá, sỏi, cây cối...trở thành mảnh phá thứ phát gây nên nhiều VT gãy xương phức tạp.
Trong thời bình VT xương thường gặp do : tai nạn giao thông, tai nạn lao động, do dao đâm, chém...
4 – Phân loại VT xương:
4.1 – Theo tác nhân sát thương:
+ VT xương do hở khí
+ VT xương không do hở khí : Tai nạn giáo thông
4.2 – Theo thời gian:
+ Vết thương đến sớm: Theo Friedrich: trong 6 giờ đầu các vi khuẩn có mặt tại vết thương chưa sinh sản nhân lên, đây là thời gian ô nhiễm hay thời gian Friedrich. Từ sau 6 - 8 giờ, các vi khuẩn có mặt này sẽ sinh sản tăng lên theo cấp số nhân và sản sinh ra các độc tố. Lúc này vết thương chuyển sang giai đoạn nhiễm khuẩn.
