LA FABULOSA HISTORIA DE MESSER TONI PADÈLE

2. Baixa da montaña!

De feito, o sol aínda estaba alto no horizonte mais estaba oculto pola Moiazza, que coas súas paredes rochosas se alzaba escura e imponente xusto en fronte dese grupo de casas, aferrado a unha pendente que nese tramo se fixo menos empinada. Xunto á Moiazza estaba a Civetta en toda a súa solemne beleza, mais o xoven Toni, chamado Padèle, non tivo tempo nen ganas de pararse alí para admirar aquelas crestas. Mentres que rachaba leña, unha tras outra, ata que un golpe mal dirixido da hacha, esbarou o mango e Toni, enfadado, arroxou esta última sobre o montón. Queixouse para si mesmo mentres regresaba á casa cun cesto cheo de cabacas.

Facía tempo que estaba de mal humor e non estaba contento con nada. De todos xeitos, non podía soportar estes días, entre o bosque as súas costas e a Moiazza ao outro lado do val, aserrando troncos e cortando leña, ordeñando a vaca, tirando da palla do estante de arriba, para facer mantequilla na mantequeira ou para palear a neve, que caira abundantemente este inverno. Unha mañá a porta principal xa non abría, tanta era a neve que caíu durante a noite que tivo que trepar. Fíxoo pola fiestra e atravesou a brancura que era tal que cegaba. Comezou a reflexionar para si mentres atizaba o lume da lareira, xunto a que durmía o seu avó paterno, é dicir, o vello Gigio. Logo de lavar a vaca e alimentado o porco con finato entre catro táboas nun recuncho. Pola noite, fronte a cunca de madeira con papazói que lle preparaba a súa mai Elvira (o seu pai xa morrera facía anos), Toni estaba máis calado que de costume, mentres que os dous irmáns menores, agora nenos, pelexaban mentres o lume languedecía na lareira. Longas sombras se proxectaban sobre as paredes da cociña, antes de abandonar a súa calor fumexante e ascender á habitación fría de arriba. Por sorte, Elvira colocara a mónega a tempo entre o paión e a cocha grande. Toni refunfuñou algo para si mesmo mentres se metía na cama todo frío. Logo se acurrucou no pequeno co que fora quentado pola mónega e durmiu.

Entre dicir e facer, xa sabes que está o mar de por medio e pasaron máis de dous meses antes de que Toni decidira abandonar a vista de Moiazza e dar a volta ao mundo en procura de fortuna. Naturalmente Elvira non quixo saber e protestou que era el o que agora era o home da casa logo da morte de seu pai. Toni respondeu que tiña case vinte anos e que estaba canso de levar esta vida: o mundo era máis grande que o val no que naceu e se criou, e quería ver un pouco o mundo. Finalmente, Elvira deuse por vencida e permaneceu en silencio mentres unha bágoa recorría o seu rostro.

Era unha fermosa mañá case primaveral cando Toni meteu nunha bolsa algunhas prendas de roupa e unhas lonchas de polenta endurecida en frío xunto cun anaco de queixo; logo agochou no peto interior da súa chaqueta unhas moedas que gradara como leñador e abrazou a súa mai e os seus dous irmáns, que agora debían ocupar o seu lugar; finalmente saudou ao vello Gigio, a quen lle costaba entender o que acontecía, e tomou o camiño que baixaba do val e agora limpo de neve.

Regatos de auga producidos polo derretemento da neve na ladeira descendían por todos lados. Camiñou deprisa, como se quixese apresurar o seu desprendemento daquela casa na que naceu e onde, para ben ou para mal, vivira ata entón, e estaba atento aos guixarros, sen alzar a cabeza cara as montañas circundantes. Ao pasar pola casa da Betta pensou en chamala e despedirse, e pode que facerlle unha media promesa, mais logo seguiu de fronte porque como se sabe non é bo expoñerse demasiado. Cando chegou ao fondo do val, respirou fondo e acelerou o paso seguindo o curso do torrente, arrastrado polas augas do desxeo. O ceo estaba azul, os paxaros cantaban alegremente sobre os abetos, porén de súpeto quedaron en silencio. Ao levantar a cabeza, Toni divisou un voitre que describía grandes círculos sobre el. Mmm, isto non é boa sinal, pensou para si, mais xa estaba feito, non hai volta atrás!.

Camiñou a bo paso e se cruzou con algún habitante, agora polo curso do regato, agora camiña pola metade da costa, e tras unhas tres horas, tras pasar a vila máis grande do val, chegou á mina da que tanto escoitara falar ao barbudo Piero, que traballara uns cantos anos alí antes de regresar a Moiazza para ser leñador e carboneiro. O barbudo Piero dixo, entre outras cousas, que algúns canóp (que así se chamaban os mineiros, xa que moitos eran de orixe alemá) comían carne ata os venres e durante a coresma lían libros prohíbidos. Mais nen tan seguera os molineiros da zona, a dicir verdade, tiñan que ser canillas de santo, dado que moían ata os domingos, violando deste xeito o precepto do descanso festivo.

Toni detívose brevemente para beber un pouco de auga na fonte da mina e masticou unha rebanda de polenta con queixo. A paisaxe circundante era desoladora: na parte superior da montaña a vexetación fora destrozada polos fumos dos fornos, alimentados continuamente co carbón que unha longa fila de mulas levaban alí dende todo o val. Algúns canóps saíran dos túneles escuros á luz do sol durante unha breve pausa, xunto ao gran forno e as pilas de pirita que ardían durante semanas até que liberaba o cobre, e charlaban entre eles. Intrigado, Toni achegouse un pouco máis, agudizando o oído para escoitar o que dicían:

" Oh, sil", alardeou un gran mineiro gordo cunha longa barba negra. "Teño sorte porque nunca me deixaron baixar ao Todésh stòl; de aí non é fácil voltar a subir: máis de un perdeuse aí".

"Que é iso?" preguntou Toni, que nunca escoitara esa verba antes.

"O stòl é un túnel escarbado fai moitos anos polo canóp que viña de Alemaña, estreito e tan baixo que case tes que arrastrarte polo chan... Dise que o cavaron plantaron cuñas de madeira na rocha e botándolle logo auga para que a madeira inche e rache pouco a pouco a rocha, despois do cal se procede con cincel e o pico: obra dunha besta xa que agora se usa pólvora.

"Eu non iría incluso logo de estar morto", pensou Toni para si. Aínda que as súas pernas comezaban a sentirse cansas, saudou aos mineiros e reanudou o seu camiño, acelerando o paso para chegar antes do anoitecer ao hospicio de viaxeiros e peregrinos onde un canóp lle dixera que podía pasar a noite.