Eliksir Pisarski

Eliksir literacki I. Bizarro, czyli gatunek, o którym mogłeś nie słyszeć

Napisałeś powieść, ale twoi znajomi twierdzą, że fabuła jakaś taka... dziwaczna? Niby Gombrowicz, ale bez całej też szalonej warstwy symbolizmu? Za mało to poważne w swym surrealizmie?

A może po prostu chcesz poczytać o najbardziej szalonym gatunku literackim, jaki miałam szczęście poznać?

Jeżeli odpowiedź na te pytania brzmi „tak" to jest to tekst dla Ciebie, a jeżeli nie możesz udzielić mi odpowiedzi, to wciąż możesz zajrzeć do treści artykuły... Ja tutaj tylko rozdaję Eliksiry, nikt nie gryzie (chyba).

Po raz pierwszy z samym pojęciem bizarro spotkałam się na pierwszym moim Pyrkonie w odległych czasach liceum. Miałam iść na spotkanie o tym, jak wydać powieść w tym kraju, a skończyło się na słuchaniu o nawiedzonych waginach i dupo-goblinach...

Nie zapędzajmy się jednak. Zacznijmy od początku – czym właściwie to bizarro jest.

To cudo jest jednym z nowszych gatunków literackich, pewnie jest młodszy od sporej części naszych czytelników. Termin ten w obiegu pojawił się piętnaście lat temu (dwa razy liczyłam, czy dwa tysiące piąty serio był tak dawno temu). Poza nazwą bizarro-fiction, funkcjonują także takie określenia jak avant-punk i neosurrealizm.

Powieści z tego gatunku charakteryzują się kreatywnością i wysoką surrealnością. Bardzo często można w nich znaleźć elementy fatasy, horroru czy since-fiction, jednak to nie wystarczy, by zrobić porządny eliksir bizarrystyczny. Aby wykonać ten przepis ze smakiem, przydatne będą również pastisz, czarny humor i absurdalne zestawienie bohaterów i sytuacji. Zresztą, jak zapewnia Polskie Centrum Bizarro: „w Bizarro dozwolone jest właściwie wszystko. Liczy się przede wszystkim kreatywność, chęć stworzenia czegoś niepowtarzalnego i interesującego dla czytelników".

Pewnie na razie nie macie dostatecznie klarownego obrazu tego cudeńka w głowie, co? Najłatwiej chyba będzie zrozumieć „urok" tego gatunku poprzez przykłady.

O dziwo tworów z tego gatunku troszkę już się uzbierało, posiada swoich ikonicznych autorów (pokuszę się na stwierdzenie, że Carlton Mellick III jest dla bizarro jak King dla horrorów). Nawet w Polsce doczekaliśmy się swoich przedstawicieli, chociaż na naszym podwórku ta tematyka nie jest tak popularna.

A jakie konkretnie powieści można znaleźć w tym młodziutkim gatunku? Między innymi Dupo-gobliny z Auschwitz. W tej powieści tytułowe Dupo-gobliny uprowadzają dzieci do obozu, w którym pada śnieg w kształcie swastyk, a więźniowie zmuszani są do absurdalnych (a jednocześnie makabrycznych) prac. Jest też House of houses, czyli historia o mężczyźnie, który planuje ślub z własnym domem.

Autorzy nie cackają się z czytelnikiem. Nie ma dla nich żadnych świętości (nie znaczy to jednak, że każdy autor skupia się na erotyce czy drażliwych tematach) i to czyni ten gatunek wyjątkowym.

Mam nadzieję, że znajdzie się tutaj kilka duszyczek, które poczuły się zainteresowane tym gatunkiem i chciałyby go poznać bliżej. Jeżeli tak to lista tytułów, po które możecie sięgnąć.

→ Carlton Mellick III – Nawiedzona Wagina (Twór ten nawet niedawno pojawił się na polskim, rynku wydawniczym).

→ Zbiór opowiadań pod redakcją Martina H. Greenberga i Kerrie Hughesa Zombie Szopy i Mordercze Króliki.

→ Jordan Krall Za garść stóp.

→ Mykle Hansen Pomocy! Niedźwiedź mnie pożera!

A to coś z polskiego podwórka. Nasze Polskie Centrum Bizarro wydało i swoje prace. Póki co można zapoznać się z antologiami, do których dorzuciły się nasze rodzime gwiazdy gatunku.

Wśród utworów możecie znaleźć:

→ Bizarro dla początkujących – zbiór opowiadań.

→ Chory, chorszy, trup – zbiór opowiadań.

→ Grobbing – Krzysztof T. Dąbrowski

→ Bizarro bazar – zbiór opowiadań.

A jeżeli chcielibyście zapoznać się z tym szalonym gatunkiem, ale boicie się poprosić o książkę bibliotekarkę, wydać na nią pieniądze albo po prostu nie jesteście pewni, to youtuberzy z kanału Strefa Czytacza zrobili to za Was i przedstawili dosyć szczegółowe streszczenie jednej z polecanych powieści i jednej, o której nie mówiłam.

Czytacze omawiają Nawiedzoną waginę → https://www.youtube.com/watch?v=R3HqNWQx37w

Czytacze omawiają Obślizgłe paluszki → https://www.youtube.com/watch?v=p3GE73CtXog

Natomiast, gdybyście chcieli zapoznać się z innymi tytułami lub z samym gatunkiem, to polecam odwiedzić te strony:

https://niedobreliterki.wordpress.com/ → niedobre literki/Polskie Centrum Bizarro, znajdziecie tam sporo informacji i dostęp do darmowych opowiadań + opis do wydanych w Polsce utworów w tej tematyce.

https://www.literatura.gildia.pl/publicystyka/dziwaczna-fala → artykuł Marka Grzywacza na temat Bizarro. Można się z niego sporo dowiedzieć o gatunku, co się dookoła niego dzieje i co w absurdalnej trawie piszczy.

http://booklips.pl/zestawienia/8-najdziwaczniejszych-ksiazek-o-ktorych-powinienes-wiedziec/ → tutaj możecie znaleźć bardziej szczegółowy (ale niespoilerowy) opis ośmiu powieści z gatunku.

Autorka: CattCheshire