Bizim Boş Vaktimiz Yok!-1 [ Bitti ]

Nerelerdesin Ey İnsaf!

Ayet’te olmayanları “var”35 gibi gösteren, “şedd-i rihâl”le alakalı sahih hadisleri ise “yok” sayan Azimli, fanatik bir Şii ve aynı zamanda Emevi düşmanı olan Ya’kubi’yi esas alarak Abdülmelik’in halkın tepkisini kırmak için İbn Şihab’ın kendine rivayet ettiği “Şedd-i rihâl” hadisini okuduğunu nakletmesi karşısında insan, “Ey insaf nerelerdesin?” diye sormaktan kendini alamıyor.

İbn Şihab ve Hadis Uydurmacılığı

Raviler içerisinde Oryantalistlerin en fazla hücum ettiği alimlerden biri de İbn Şihab ez-Zührî’dir. Gerçekte durum nedir? Hakikaten İbn Şihab, Emeviler adına hadis uydurmuş olabilir mi?
Buyrun… Oryantalistler de, -Ya’kubi’ye dayanan bazı tarih kitaplarındaki nakilleri esas alarak- Abdulmelik’in Şam bölgesi hacılarının Kabe’ye gidip İbn Zübeyr’e biat etmelerini önlemek için Kubbetu’s-Sahra’yı yaptırdığını, bu ameliyesine dini bir renk verebilmek için de dostu İbn Şihab ez-Zühri’ye “Şedd-i Rihâl” hadisini uydurttuğunu iddia etmektedirler.

Müslümanlara “Mürtedlik” İftirası

Her şeyden önce şunu belirtelim ki bazı tarihçiler Kubbetu’s-Sahra’yı Abdulmelik’in (v. 85/705) mi, yoksa Velid b. Abdulmelik’in (v. 96/715) mi yaptırdığı noktasında ihtilaf etmiştir. Abdulmelik’in yaptırdığı farz edilmesi durumunda ise şu hususlar onun Kabe’ye alternatif olarak yapıldığı iddiasını çürütmektedir: Bir mabet yapıp, onun Kabe’ye muadil olduğunu söyleyen ve insanları da onu tavaf etmeye zorlayan kişi kafir olur. Müslümanlar Kabe’yle alakalı ayetlere rağmen nasıl olur da böyle bir ameliyeye rıza gösterebilir? Bunu kabul etmek, topyekûn Şam bölgesindeki Müslümanları mürted ilan etmektir. Ayrıca tarih kitapları da Abdulmelik’ten, “Hamametu’l-Mescid/Cami kuşu”36 diye bahsederler. İbadete düşkün olan biri nasıl siyasi geleceği için Ahiretini karartabilir?!
Siyaseten iki başlılığın yaşandığı, iki halifenin olduğu o yıllarda Abdulmelik –kendine göre- birtakım tedbirler almıştır. Bu çerçevede de Kubbetu’s-Sahra’yı Müslümanların İbn Zübeyr’le görüşmelerini engellemek için yapmış olabilir. Fakat kesinlikle bunu Kabe’ye alternatif olsun diye yapmamıştır. Nitekim insanlar Abdullah b. Zübeyr şehid edilene kadar Arefe günü Kubbetu’s-Sahra da vakfeye dururlardı.”37 Fakat –fukahanın mekruh kabul ettiği bu uygulama- sadece Kubbetu’s-Sahra’ya has bir durum değil, daha pek çok şehirde de yapılmaktaydı. Kubbetu’s-Sahra’nın Kabe’ye muadil kabul edilip orada hac yapılmasıyla, Arafat’a benzetilerek Arefe gününde “vakfe” yapılması arasında geceyle gündüz kadar fark vardır. Şia kaynakları ve onları esas alan Sünnî müellifler dışındaki âlimler, Abdulmelik’in Kubbetu’s-Sahra’yı, insanların İbn Zübeyr’in Mina ve Arafat’taki hutbelerinden etkilenip biat etmesi gibi hususiyetler sebebiyle inşa ettiğini zikretmektedir.38

Tarih Hakem Olsun!

Abdulmelik’in emri ya da ricasıyla İbn Şihab’ın “şedd-i rihâl” hadisini uydurduğu ifadesi tarihi hakikatlere de aykırı bir durumdur. Zira, İbn Şihab Hicri 51 ya da 58 yılında doğdu. Abdullah b. Zübeyr ise 73’te şehid edildi. İbn Şihab o tarihte, birinci rivayete göre 22, ikinciye göre ise 15 yaşındaydı. 15 yaşındaki biri bir devletin siyasetinde bu kadar müessir olacak, bir farzı iptal ederek dini tahrif edecek bir hadis uydurup da kendini dinletebilir mi?! Basit bir nazarla incelendiğinde bile reddedilecek bu iddia sahih senedlerle rivayet edilen hadisleri bırakıp da Ya’kubi gibi Emevi hasmı Şii bir tarihçinin senedsiz nakillerinde ilmi bir vasat aramak oryantalistleri dahi rahatsız etmiştir.39 Zira Abdullah b. Zübeyr hayatta iken İbn Şihab, Abdulmelik’i ne biliyor, ne de görmüştü. Zehebî’nin beyanına göre İbn Şihab’in Abdulmelik’le ilk karşılaşması 80’li yıllarda oldu. İbn Asâkir’e göre ise 82’de gerçekleşti.40 Her iki tarihe göre de İbn Şihab, Abdulmelik’le Abdullah b. Zübeyr’in vefatından yıllar sonra yani Kabe Emevilerin idaresine geçtikten sonra buluştu. O yıllarda İbn Şihab genç bir ilim talebesiydi. Nitekim Abdulmelik de kendisine Ensar’ın ilminden istifade etmesi noktasında tavsiyelerde bulunmuştu. Buna göre, İbn Şihab’ın arkadaşı Abdulmelik’in arzusu üzerine “Şedd-i Rihâl” hadisini insanların Mekke’de değil de Kubbetu’s-Sahra’da hac etmesi için uydurduğu iddiası tarihi açıdan da hilaf-ı hakikattir.41

Beş Tarik, Dört Rivayet

Şedd-i Rihal hadisini, diğer hadis kitapları, Zühri’nin içinde olmadığı tariklerle de rivayet etmektedir. Nitekim Buhari’de ilgili hadis iki ayrı sahabiden beş ayrı tarikle, dört rivayet halinde nakledilmekte42, İbn Şihab ez-Zührî bunlardan sadece birinde yer almaktadır.43 Müslim’de ise üç ayrı tarikle rivayet edilmektedir. Birincisi Ebu Said’ten Kazae44, ikincisi Ebu Hureyre’den45 İbn Şihab, üçüncüsü ise Ebu Hureyre’den Harun b. Said el-Eyli, İbn Vehb, Abdulhamid b. Cafer, İmran b. Ebi Enes, Süleyman el-Ağarr46 tarikiyle rivayet edilmektedir. Bu hadisin senedinde yer alan bütün raviler de “sika”dır.47 Görüldüğü üzere -Goldziher’in iddia ettiği gibi- İbn Şihab bu hadisin rivayetinde tek değildir.

Dipnot

35.⇑Bkz. Yazarın Rum Suresi’nin ikinci ayetiyle alakalı tahlili.36.⇑Moğoltay b. Kılıç el-Bekcerî el-Hanefî, İkmâlu Tehzîbi’l-Kemâl, Dar-u’l-Faruki’l-Hadise, yy, VIII, 345.37.⇑Kemaluddin ed-Demiri, Hayatu’l-Hayvani’l-Kübra, Dar-u İhyai’t-Türasi’l-Arabi, Beyrut, I, 83.38.⇑İbn Teymiyye, İktidau’s-Sırat, 435;39.⇑Bkz. Rudi Paret, a.g.m., sy. 34, s.150-152.40.⇑İbn Asakir, Tarihu Dimeşk, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1995, LX, 305-306.41.⇑Mustafa es-Sibaî, es-Sünne ve Mekanetuhâ fi’t-Teşri’il-İslamî, el-Mektebetu’l-İslami, 1985, 217-19.42.⇑Buharî, H. No: 1188; 1189, 1197; 1864; 1995.43.⇑Buharî, H. No: 1189.44.⇑Müslim, H. No: 3142.45.⇑Müslim, H. No: 3265.46.⇑Müslim, H. No: 3267.47.⇑Muhammed el-Emin el-Hereri, el-Kevkebu’l-Vehhac ve’r-Ravdu’l-Behhac, Daru’l-Minhac, Cidde, 2009, XV, 184.