Zonder Taal Is Alles Zin-Loos

Dialoog

"Ik heb het wel over de publieke opinie, Jopie. Die kunnen me maken en breken."

"Geen punt, gozert. Laat dat maar aan mijn over. Je weet toch dat Jopie altijd overal een oplossing voor heb? Ga naar Jopie, voor een kopie."

"Da's nou precies wat ik bedoel. Naar Jopie voor een kóópie. Je ben toch zeker geen kopieerapparaat? Neem maar van mijn aan, of van me uitgever en me editor, dat je in de moderne schrijvelarij echt niet meer weg komt met een schrijffout."

"En «editor», een Engels woord, daar kom je wel mee weg?"

"Ook niet. Je moet een tien voor Grammatica hebben. Je mag nimmer nooit geen stijlfiguur slaan met bijvoorbeeld een dubbele ontkenning. Als je ook maar één cliché gebruikt, ben je gelijk zo dood als de pier van Scheveningen. Je taalgebruik moet fris en sprankelend zijn, en vooral origineel. Maar natuurlijk niet té origineel, want dan snapt de gemiddelde stripverhaallezer het niet. Snap je?"

"Doet ons nog een versgetapte bruine pater, Ome Henne. Onze breincellen hebben een paar procent extra inspiratie nodig."

"Hersencellen, Jopie. Of je hebt het over je brein, zonder cellen, of over je hersenen, maar breincellen bestaan literair gesproken niet. En als je het hebt over je grijze massa, dan is dat eigenlijk weer een cliché. Snap je het probleem?"

"Als Jopie het effe simpel samenvat: je hebt vrijheid van meningsuiting, zolang je maar geen taalfouten in die mening maakt. Je mag zeggen wat je denkt, zolang je maar in Algemeen Beschaafd Nederlands denkt. Dat lijkt mijn net effe teveel op dictatuur. De taaldictator en de Verenigde Grammatica Nazies hebben hier zoveel lange vingers in de pap dat je als aankomend schrijver het zout in de pap niet meer kan verdienen. Hoe kan je dan die biertjes betalen die je me de hele avond zit te voeren?"

"Moet ik mijn dictafoon terugspoelen en afspelen? Ik meen me te herinneren dat Jopie, voor een koopie, overal een oplossing voor heb."

"Natuurlijk. Ik wou alleen effe kijken of je wel op zit te letten, ouwe stripverhaallezer. Het is heel simpel. Als de Minister President vandaag in de Tweede Kamer roept: «We moeten de broekriem aanhalen en roeien met de riemen die we hebben.», rent de oppositie dan gelijk naar de interruptie microfoon met bezwaar tegen de stijlfouten en de clichés? Of gaan ze voor uitbuiken en de koers wijzigen?"

"Hoezo?"

"Staat er dan 's avonds in de krant: de M.P. wil niet investeren in de kleding industrie en de Holland Acht? Of neemt het nationale journaille klakkeloos over wat de M.P. letterlijk gezegd heeft?"

"Dat laatste, natuurlijk. Je mag nooit iets opschrijven wat iemand anders al eens geschreven heeft, maar gesproken woorden van anderen moet je exact kopiëren, want anders kan je wel fluiten naar je copyright."

"Dus als de M.P. een taalfout maakt in zijn betoog?"

"Dan neemt de journalistiek die fout letterlijk over. Het zou echt fout zijn als je zo'n fout zou corrigeren. Dat is niet goed te praten."

"Voilà. Ziehier de perfecte oplossing. Geen actie of beschrijving meer gebruiken in je tekst. Gewoon de hele roman uit dialoog laten bestaan. Mensen die perfect A.B.N. spreken zijn niet geloofwaardig. Compleet verzonnen personages moeten op echte mensen lijken, dus MOETEN ze taalfouten maken, en dubbele ontkenningen gebruiken, en het over clichés hebben alsof ze drukker zijn."

"Drukker dan wie?"

"Nee, drukker, typograaf, letterzetter, het beroep, snap je? Een cliché is een drukvorm voor platen met negatieve tekening."

"Nog een pilsje, Jopie? Zakkie chips d'r bij? Je heb me karri-aire geret, gozert. Ik ken je wel zoene."

"Hé... Je gaat me toch niet letterlijk quoten, toch? Straks krijg ik er last mee. Een spreekverbod en terug naar de inburgeringscursus of zo."

"Maak je geen zorgen. Ik verander gewoon je naam. Komp goed."