Andrea | ✔️ GEPUBLICEERD

13/ cultus

De zon scheen hoog aan de hemel toen ze het Colosseum voorbijgingen en richting de Celio, de minst bekende van de zeven heuvels waarop Rome was gebouwd, liepen. Aan de voet van de heuvel lag een van de meest indrukwekkende kerken van de stad, de Basilica di San Clemente al Laterano.

Vooral de studenten Kunstgeschiedenis popelden om de kerk te mogen bestormen.

De San Clemente was vandaag de dag een prachtige twaalfde-eeuwse kerk met een barok vernisje. De studenten Kunstgeschiedenis staarden verlekkerd om zich heen en Ree had haar smartphone al klaar om het prachtige barokke plafond te filmen en te fotograferen.

In het midden was de apsis, achter het altaar, prachtig versierd met mozaïek en ingelegd met bladgoud. Het stelde de Triomf van het Kruis voor, met aan de voeten van het kruis de Boom des Levens met bladeren die zoveel symbolen en verwijzingen bevatten dat het Ree bijna duizelde.

Jenkins klapte opgewonden in haar handen. "Oké, mensen, jullie krijgen straks alle tijd om hier rond te gapen en aanteke- ningen te maken. Nu gaan we eerst beginnen in de tempel van Mithras, in de onderste laag. Ik heb al kaartjes besteld. Iedereen dicht bij elkaar graag."

Ree was blij met haar blazer en de dunne, gestreepte trui die ze eronder droeg. Ze daalden de stenen trappen af en met elke tree zakte de temperatuur voelbaar.

San Clemente bestond uit drie kerken op elkaar: bovenaan bevond zich de kerk uit de twaalfde eeuw die vandaag nog altijd in een bijna perfecte staat was. Daaronder lag een vroeg- middeleeuwse kerk uit het prille begin van het christendom dat in Italië aanwezig was en op de bodem waren er ten slotte de restanten van een Mithras-tempel uit de eerste eeuw na Christus te vinden.

De cultus van Mithras was een van de geheimzinnigste geweest uit het oude Romeinse Rijk. Enkel ingewijden hadden toegang gehad tot de 'mithraea', de heiligdommen in de vorm van kleine gewelfde zaaltjes met banken en een afbeelding van Mithras die een stier offerde. Veel van de rituelen leken sterk op de rituelen die ook beoefend werden in het christendom, zoals een soort van doop en een sacramentele maaltijd.

De Mithras-cultus was door de Romeinse soldaten mee- genomen uit het verre Perzië tot in het hart van het Romeinse Rijk. De hemel, de aarde en de doden stonden volgens het geloof allemaal onder zijn bewind.

Dankzij de Mithras-cultus waren de Romeinen vertrouwd geraakt met het denkbeeld dat de wereld verdeeld zou zijn in goed en kwaad. Het licht en de duisternis, waar vele mensen vandaag de dag nog steeds in geloofden en iets waar grote Hollywoodblockbusters graag op inspeelden. Veel van de huidige, grote godsdiensten borduurden verder op dit denkbeeld, zoals het christendom, met de scherpe tegenstelling tussen God en de duivel.

Juist daarom had de cultus zich zo wijd kunnen verspreiden. Vooral de Romeinse soldaten hadden zich aangesproken gevoeld tot deze cultus, waarin de nadruk lag op de gemeenschappelijke strijd tegen het kwade. Een inwijdingsrite versterkte het gevoel van broederschap. Het was een psychologische truc die vandaag nog altijd door het leger en studentenkringen werd gebruikt.

Met haar hoofd leunde Ree tegen de ijzeren staven die de toeristen scheidden van het eigenlijke heiligdom. Mithras, met zijn handen om de hoorns van de stier geklemd, die hij op het punt stond te offeren, keek haar streng aan.

"Ja, ik weet het," mompelde ze. "Ik ben de duisternis." Strippen voor een bezette man, jezelf zo ongeveer in zijn armen gooien en daarover geen berouw voelen - integendeel, Rees hele lichaam wilde een herhaling en een verderzetting van de feiten - viel allemaal wel goed onder de noemer 'duisternis'.

Mithras bleef haar streng aankijken. Ree rolde met haar ogen en volgde de rest van de groep naar het onderaardse bronnetje, dat niet ver van het Mithras-altaar lag.