Latem 1943 r. został sformowany oddział do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej. Nosił on kolejno kryptonimy „Agat" (skrót od „Anty-Gestapo", do 2 stycznia 1944 r.), „Pegaz" („Przeciw Gestapo", od 2 stycznia do maja 1944 r.) i „Parasol" (od maja 1944 r.). Dowódcą oddziału był cichociemny, kpt. Adam Borys ps. „Pług". Skład tworzyło 75 harcerzy Szarych Szeregów.
W latach 1943 – 1944 żołnierze oddziału wykonywali wyroki śmierci na Niemcach. Udało im się zlikwidować m.in. komendanta Pawiaka, Franza Burkla (7 września 1943 r.), zastępcę komendanta obozu „Gęsiówka", SS-Hauptscharfuhrera Augusta Kretschmanna (24 września 1943 r.) oraz kata Warszawy, dowódcę warszawskiego SS i Policji, Franza Kutscherę (1 lutego 1944 r.).
W czasie Powstania Warszawskiego batalion „Parasol" wszedł w skład zgrupowania AK „Radosław". Stan na 1 sierpnia 1944 r.: 280 żołnierzy (w tym 172 członków konspiracji i 50 ochotników). Żołnierze „Parasola" brali udział w walkach z Niemcami na Woli, Starym Mieście, Śródmieściu, Czerniakowie i Mokotowie. Najbardziej znaną akcją bojową batalionu „Parasol" była obrona Pałacyku Michla w dniach 2 – 5 sierpnia 1944 r. (została ona później upamiętniona piosenką napisaną przez żołnierza batalionu, ppor. Józefa Szczepańskiego ps. „Ziutek"). Oprócz niej żołnierze „Parasola" walczyli na terenie byłego getta warszawskiego, Pałacu Mostowskich, Pałacu Radziwiłłów, szpitala Jana Bożego, Banku Polskiego, Pasażu Simonsa, Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych.
Według obliczeń Piotra Stachiewicza, autora książki poświęconej batalionowi „Parasol", straty wyniosły 282 poległych żołnierzy.
YOU ARE READING
Ave Varsovia - morituri te salutant!
Historical FictionWarszawo! Pozdrawiają Cię ci, którzy idą na śmierć! Powyższe słowa będące parafrazą słów gladiatorów idących do walki na rzymskich arenach, mogą być bojowym nawiązaniem do Powstania Warszawskiego. 1 sierpnia 1944 roku, o godzinie 17:00, do walki o w...
