Ave Varsovia - morituri te salutant!

Powstańczy ślub (aneks informacyjny)

Powstanie Warszawskie było z jednej strony aktem bezprzykładnego bohaterstwa żołnierzy polskiej konspiracji w walce o niepodległość naszej Ojczyzny, co wielokrotnie udowadniali m.in. żołnierze Armii Krajowej, harcerskich batalionów „Zośka" i „Parasol", 104. Kompanii Związku Syndykalistów Polskich czy Narodowych Sił Zbrojnych, z drugiej – widma śmierci rozciągającego się z każdym dniem walk nad Warszawą.

Mimo ogromu ludzkich tragedii, śmierci czającej się na każdym kroku, głodu, braku amunicji, zbrodni niemieckich i zniszczenia – było również miejsce na Miłość. 18 sierpnia 1944 r. komendant Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, gen. Antoni Chruściel ps. „Monter", wydał rozkaz regulujący zawieranie małżeństw.

Na zawarcie związku małżeńskiego w walczącej Warszawie zdecydowało się aż 256 par. Dlaczego młodzi żołnierze polscy decydowali się na małżeństwa z koleżankami z konspiracji? Wartościową odpowiedzią mogą być słowa łączniczki Oddziału II Komendy Okręgu Armii Krajowej, Grażyny Pilszak ps. „Grażyna":

Trudno powiedzieć, czy to była dobra decyzja. To był po prostu moment taki, że właściwie nie wiedzieliśmy, co się z nami dalej stanie. Chcieliśmy mieć bliski związek ze sobą. Nie wiadomo było, czy jedno zginie, czy przeżyjemy. Przecież to były straszne chwile. Dzisiaj z perspektywy lat jak o tym mówię, to z pewnym przyprószeniem już, już nie wracam emocjonalnie do tych chwil. Ale przecież trzeba sobie zdać sprawę, że to była okropna sytuacja ludzi w ogóle. Byliśmy zamknięci, byliśmy skazani właściwie na zagładę. Jeżeli uczucie zakwitło przedtem, to chcieliśmy jakoś to sfinalizować, przecież byliśmy młodzi. Ile miałam lat? Nie miałam dwudziestu lat, a Maciej miał dwadzieścia cztery, dzieciaki.

Powstańczy ślub był najpiękniejszym przeżyciem oraz chwilowym powrotem do normalnego życia młodych powstańców. Najsłynniejszym ślubem powstańczym, uwiecznionym przez Eugeniusza Lokajskiego, był ślub Alicji Treutler ps. „Lili" i Bolesława Biegi ps. „Bill", który odbył się 13 sierpnia 1944 r.