Sơn Hà Bất Dạ Thiên

Chương 17

Người tiên phong (*)

Trong chương này tác giả có dùng tục ngữ "người đầu tiên dám ăn cua" (trong bản edit là "người tiên phong") dùng để chỉ người dũng cảm làm việc không ai dám làm. Nguồn gốc của tục ngữ xuất phát từ việc con cua có vỏ cứng, lại biết cắp nên kể cả khi dân làng tìm ra cách giết cua rồi vẫn không dám ăn. Một người đàn ông đã can đảm ăn trước và nói cho dân làng biết là cua rất ngon, từ đó ra đời câu tục ngữ.

Cuối tháng Giêng, trời bất ngờ trở rét.

Thời tiết phương Nam hiếm khi lạnh thế này. Gió rét quần thảo khắp nơi, mang theo cái lạnh cắt da cắt thịt. Không khí lạnh khiến bầu trời âm u xám xịt như mặt người chết. Vài hôm sau thì trời đổ tuyết. Tuyết lất phất rơi trên nền đường, thoắt cái đã tan đi dưới bước chân người qua lại.

Đường Thận và Diêu Tam mới ra khỏi cổng thì tuyết rơi. Diêu đại nương lấy ô cho hai người.

Diêu Tam: "Tiểu đông gia, tôi nghe nói người tị nạn đổ dồn về khu Tây chắn hết cổng thành. Có lẽ chúng ta nên đi từ cổng Bắc thì hơn."

Đường Thận nói: "Ừ, vừa hay thầy cũng về từ hướng Bắc."

Đúng vậy, hôm nay Đường Thận ra khỏi thành để đón Lương Tụng.

Đã tròn một tháng kể từ khi Lương Bác Văn rời khỏi Cô Tô vào tháng Chạp. Lương Bác Văn không về nhà lần nào, ngay cả dịp năm mới ông cũng đón Tết ở phương xa. Mãi đến hôm qua, quản gia Lương phủ mới báo cho Đường Thận rằng tiên sinh sẽ về vào hôm nay. Đường Thận đã lâu không gặp ông, trùng hợp sao hôm nay trời quá lạnh, học viện Tử Dương cho nghỉ, cậu bèn chủ động đi đón thầy.

Đường Thận khoác hai lớp áo bông dày, cầm ô đứng đợi trong giá rét, người ngợm tê cóng.

Đợi nửa canh giờ mới thấy bóng xe ngựa của Lương Tụng từ đằng xa. Đường Thận và Diêu Tam đi tới gần, Lương Tụng kéo mành xe lên, hết sức ngạc nhiên: "Sao con lại ra đây?"

Đường Thận đáp: "Con tới đón tiên sinh. Tiên sinh đi suốt một tháng mới về, học trò dĩ nhiên phải nghênh đón rồi."

Lương Tụng giục: "Vào trong mau."

Đường Thận khom người chui vào xe. Bên trong xe ấm sực, Lương Tụng dúi lò sưởi cầm tay cho cậu. Đường Thận ấp tay vào lò hồi lâu mới hết cóng. "Sao lần này tiên sinh đi lâu thế, suốt cả tháng trời không về phủ."

Lương Tụng đáp: "Có việc riêng cần bàn bạc. Sao hôm nay con không đến học viện?"

"Thời tiết xấu quá, học viện nghỉ ạ."

Lương Tụng trầm tư: "Thầy trở về cũng vì lí do này." Nói đoạn, ông vén mành xe: "Đến cổng Tây xem tình hình ra sao."

Xe ngựa không vào phủ thành nữa mà chuyển hướng đi sang cổng Tây.

Cổng thành còn chưa thấy đâu mà Đường Thận đã bắt gặp dân tị nạn suốt cả dọc đường. Họ đi trên con đường chính dẫn vào thành, nhưng tuyết phủ khắp nơi đã khiến mặt đường trở nên lầy lội. Bình thường dưới thời tiết khắc nghiệt thế này sẽ không có ai đi lại qua đây, nhưng dân tị nạn ở đây đông vô kể. Họ mặc những bộ quần áo rách rưới, chằng đụp, da dẻ nứt nẻ và bầm tím vì bệnh cước, lếch thếch lê bước trên con đường dẫn về cổng Tây thành Cô Tô.