Malayah

12. Ilang Ilang

"Sa tugot ni Angalo." Basa niya sa baybaying nakasulat.

"Tugot?" Kunot-noong tanong ni Sagani.

"Ilocano para sa yapak." Tugon naman ni Lakan.

"Parang bakas ng paa, ganoon?"

Tumango si Malayah at humikab. Humiga siya sa likurang upuan ng sasakyan. "Sa Abra, malapit sa dulo ng Ilocos Sur, tayo papunta. Mahaba-habang biyahe." Wika niya at ipinikit ang mga mata.

Naging tahimik na ang sasakyan at patuloy pa rin sa pagmamaneho si Lakan. Dalawang oras ng biyahe ay nakatulog na rin si Sagani. Sa daan lamang ang mga mata ng binata.

Kumunot ang noo ni Lakan nang biglang huminto ang sasakyan at lumilikha ng kakaibang tunog. Lumabas siya upang tingnan ang makina at napapikit na lamang siya nang usok ang bumungad sa kanya rito.

Inilibot niya ng tingin ang paligid. Nasa kalsada sila sa gitna ng malawak na mga palayan. Matindi rin ang sikat ng araw sapagkat malapit nang pumatak ang alas-dose ng tanghali.

Wala siyang nagawa kung hindi ang gisingin si Sagani.

"Bakit?"

"Nasiraan tayo?"

"Ng ano?"

"Ng sasakyan."

Napapikit si Sagani nang makalabas dahil sa matinding sinag ng araw. "Anong gagawin natin?"

"Magtutulak hanggang sa makahanap ng pagawaan."

Inilibot ng tingin ni Sagani ang paligid. Napabagsak siya ng mga balikat. Wala nga siyang matanaw na ni isang bahay sa malawak na palayan at kalsada. Isang pagawaan ng sasakyan pa kaya?

Wala siyang nagawa kung hindi ang tulungan si Lakan na itulak ang sasakyan sa kahabaan ng kalsada.

Kalahating oras ng pagtutulak ay huminto muna sila. "Lakan, mukhang wala namang kahit ano rito eh."

"Meron 'yan. Magtatanong tayo kapag may nakasalubong na ibang sasakyan o kaya naman ay nakakita ng isang bahay."

Umupo si Lakan sa ilalim ng isang puno sa gilid ng kalsada. Kumuha naman si Sagani ng tubig sa loob ng sasakyan at uminom. Matapos ay sumandal siya sa likuran nito.

Hindi niya alam ay unti-unti niyang napapausad ang sasakyan. At dahil pababa na ang kalsada ay dumiretso ito ng andar. Hinabol naman ito ni Sagani.

Kaagad na napatayo si Lakan at sumunod kay Sagani sa paghabol. "Anong ginawa mo!?"

"Sumandal lang ako, hindi ko naman alam na uusad pala nang ganito." Tugon ni Sagani habang patuloy pa rin ang pagtakbo.

"Nasa loob pa si Malayah!"

Dahil dito ay mas binilisan pa nila ang pagtakbo. Unti-unti nilang naunahan ang sasakyan at pinigilan ang pag-usad nito hanggang sa tuluyang huminto.

Kaagad na pumasok si Lakan upang tingnan ang kalagayan ni Malayah. Sumunod din si Sagani.

Napahinga sila nang maluwag nang makitang nakahiga pa rin ito sa upuan at mahimbing ang pagkakatulog.

"Hay, tulog-mantika." Usal ni Lakan at muling lumabas.

"Sagani, ayon." Tinuro niya ang isang malaking tarangkahan sa isa sa dalawang daan na nasa harap nila. "Baka matulungan nila tayo."

Itinulak nilang muli ang sasakyan, ngayon ay maingat na, hanggang sa marating nila ang malaking tarangkahan. Pumasok muli sa loob si Lakan upang gisingin si Malayah. Pumasok din si Sagani upang uminom ng tubig.

Bumangon ang dalaga at nag-inat ng braso. "Bakit parang hingal na hingal kayo?"

Nagkatinginan ang dalawa. "Nasiraan kami," tugon ni Sagani.