Kitap Açıklamalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

185 13 1
                                    

Merhaba arkadaşlar, yeni bir bölümle birlikteyiz. Bu bölümde, ideal bir hikâye açıklamasının nasıl olması gerektiği ve bu konuda nelerden kaçınılması gerektiğini anlatacağım.

İdeal bir hikâye açıklaması, kitabın türü ve ana olay hakkında bir fikir vermelidir. Gerekirse hikâyeden bir kısmı içermelidir.

Mesela, "2072 yılında, tüm dünya tek bir devlet hâline gelmiş ve insanlık 3 farklı sınıfa ayrılmıştır. Üst taraftaki Tanrılar, orta düzey olan Senyörler ve alt düzeydeki Rantuslar." diye başlayan bir özetin bilimkurgu olduğunu okuduğunuzda anlıyorsunuz, değil mi?

Ya da: " 'Ne halt yediğini biliyorum.' dedim.

Dil çıkardı. 'Seni annene söyleyeceğim.' dedim ona. Çitlerin arasından sızıp kayboldu. Her zamanki gibi yaramazlık yapıyordu. Bir kez daha annemden kalan vazoyu çalmış olduğunu fark ettim."

Bu bölümün de gerçekçi bir kurguya, genç kurgu ya da mizaha ait olduğunu anlayabiliyorsunuz.

Maddelerimize geçelim.

1- Özetiniz aşırı detaylı ve uzun ya da aşırı kısa olmamalıdır: Özet uzun olabilir ama çok detaylı olup okuru yormamalıdır. Yan olaylara girilmemeli, ana olay hakkında ufak çaplı bir bilgi verilmelidir. Kitabın tamamını detaylıca açıklayan bir özete yer verilmemelidir.

Ayrıca özet çok kısa olup okuru kitabı okumak istemeyeceği kadar boşlukta da bırakmamalıdır. Kitabın türü ve ana konusu özetten anlaşılmalı ve özeti okuduğunda okur, kitabın tamamını okumak istemelidir. Kısa bir özet, okura kitabın sıkıcı olduğunu da düşündürebilir.

2- Özette büyük spoiler'lar verilmemelidir: Özette kitabın sonu ya da ana konunun nasıl sonuçlandığı gibi detaylar verilmemeli, okurdaki merak unsuru, özet ile giderilmemelidir. Okur, böyle önemli detayları özetten öğrenmemelidir.

3- Özet kitabın yarısını anlatmamalıdır: Bazı film özetlerinde de yapılan bir hata, özetin kurgunun sadece yarısını anlatmasıdır. Eğer ana olayınız, kitabın tamamını oluşturmuyorsa kitabın devam ettiğini belli edecek, devamıyla ilgili bir tane de olsa araya bir cümle koymanız gerekir. Aksi takdirde kitap orada bitiyormuş gibi görünecek ve okur kitabın devamında hayal kırıklığına uğrayacaktır.

4- Anlatıcı olmayan bir karakterin ağzından özet yazmayın: Kitabınız 3. kişi ağzından yazıldıysa kahraman bakış açısından, 1. kişi ağzından yazıldıysa da anlatıcı olmayan birinin ağzından özet yazmayın. Aksi takdirde okur, yazdığınız bakış açısından bölümlerinizi okumayı bekler ve ana karakteri farklı biri gibi algılayabilir. Bu da hayal kırıklığına neden olur.

Birinin ağzından özet yazacaksanız bu kişi hikâyedeki gerçek bir anlatıcı olmalı ve hikâyede doğrudan geçen bir kısmı aktarmalıdır. Aktardığınız kısım hikâyede doğrudan yer almazsa bu da sıkıntılar çıkarabilir.

5- Açıklama tercihen sadece özet ya da hem özet hem de hikâyeden bir kısmı içermelidir: Açıklamanızı daha ilgi çekici hâle getirmek için hem özet hem de hikâyeden bir kısmı kullanabilirsiniz. Ama hikâyeden tek bir kısmı kullandığınızda genel olaya dair hiçbir ipucu vermediğinizin farkında olmalısınız. Hikâyeden bir kısmı tek başına kullanmanız, okurları hikâyenize kör bir şekilde davet etmeniz gibi olacağından çok tavsiye etmiyorum.

İkisini aynı anda kullanacaksanız önce alıntı kısmı, sonra özeti kullanmanız en iyisi olur.

Ya da sadece özeti kullanmayı seçebilirsiniz. Olayı özet geçip okurlara kitabınızı merak ettirmeyi deneyebilirsiniz.

6- Alıntı kısım genel olarak en heyecanlı kısımdan ya da üslubun en iyi hâlde olduğu yerden seçilmeli, tür dışı seçimler yapılmamalıdır: Alıntı kısım, aksiyonun olduğu, olayların hızlandığı ya da dramın tavan yaptığı yerden veya cümlelerin en hoş duyulduğu yerden seçilmelidir. Okurları ya heyecan/aksiyon ya dram ya da büyük bir incelik ve olgunlukla sıralanmış bir dizi cümle etkiler. Bunun dışında bir şeyler daha varsa beni düzeltin.

Tür dışı seçim derken, mesela bilimkurgu yazıyorsanız bir çiftin romantik anlarını açıklamaya alıntılamamalısınız. Aksi takdirde okur romantizm ağırlıklı bir kitap okuyacağını düşünüp kitaba başlamadan bırakabilir ya da okuduktan sonra hayal kırıklığına uğrayabilir. Böyle bir şey alıntılıyorsanız bile türün bilimkurgu olduğunu detaylarda vermiş olmanız gerekir.

Bir bölümü alıntılamayı düşünüyorsanız kendinize şunları sorun: "Benim kitabım bu sahneyle mi öne çıkmalı? Kitabımdaki en etkileyici sahne bu mu? Bunu okuyan okurlar etkilenir mi? Bu bölüm, kitabımın genel havasını yansıtır mı?"

Bu sorulardan birine hayır diyorsanız, ne yazık ki alıntılamak için farklı bir sahne seçmelisiniz. Ya da alıntılama yapmamalısınız.

Bu şekilde birden fazla sahne varsa herhangi birini kullanmanızda sakınca olmayacaktır.

Bölüm bu kadar. Daha sonra aklıma estikçe bölüm yazarım.


Wattpad'de Hikaye Yazmak Hakkında Her Şey-Mantık Ve GerçekçilikHikayelerin yaşadığı yer. Şimdi keşfedin